Słowiańscy bogowie

Jacy byli dawni Bogowie Polscy? Co możemy o nich powiedzieć? Otóż nadspodziewanie dużo. Niezrażeni nadal bywają wśród nas: w setkach wierzeń, zwyczajów, zwrotów, podań i zwykłych zachowań. Ta historia, mimo wielu przeciwności, dopiero się zaczyna.

Celem projektu Bogowie Polscy jest przypomnienie i przywrócenie obrazu Bogów czczonych przez dawne plemiona prapolskie. Wszystko to w zakresie od powstania pierwszych tradycji lechickich, aż do śladów żywych po dzień dzisiejszy. Co warte podkreślenia - są to wierzenia unikatowe, także względem pozostałych Słowian. W źródłach staropolskich, mimo że bogowie ci określani są zawsze jako polscy lub lechiccy, to z drugiej strony nieustannie przyrównywani są do innych bogów europejskich, w szczególności antycznych. Odnajdujemy także w Polsce echa wierzeń bałtyjskich, nordyckich, sarmackich oraz celtyckich. I bynajmniej nie są to proste zapożyczenia - sięgają one często najbardziej archaicznych wspólnot indoeuropejskich, gdzie pojawia się styczność także z wierzeniami starożytnych Greków i Rzymian. Ta specyfika - a zarazem uniwersalizm - zasługuje na uwagę. To część naszej niesłusznie zapomnianej tradycji.

Warto znać własne korzenie. Ta strona - bez względu na wyznawaną wiarę czy inne poglądy - jest dla wszystkich zainteresowanych tematem. Zapraszamy!

JASZ  - PIORUN - Świętowit -  Jasny bóg i gromowładca. Pan jasnego nieba i niebiańskich wód. Wędrując po świecie obdarza ludzi wszelkimi dobrami. Równocześnie najwyższy władca losu, a więc sprawca wydarzeń zarówno pomyślnych jak i niepomyślnych. W razie potrzeby staje jednak do walki i wspiera wymawiających jego imię.  więcej...

ŁADO - Niebiański bóg mocarz, pan słońca, ognia i ładu. Czczony także pod imionami Swarożyc i Dadźbóg. Dawca światła słonecznego - koniecznego do sprawienia urodzaju. Wspiera wiernych mu władców i wojowników, obdarzając ich odwagą i triumfem. Najważniejszy patron prawa i umów. więcej...

LELA - (Dziedzilela - Jutrzenka) - Łada -  Bogini miłości, płodności i budzącej się wiosny. Opiekunka dzieci, rodziny i przodków, których kołysze do snu. Lela, podobnie jak Jasz i Łado jest bóstwem, przysparzającym dostatku. Tworzy wraz z nimi, pod względem posiadanych mocy, harmonijną trójcę. W zależności od miejsca kultu czczona jako: siostra Dziewanny, jej inne oblicze, lub jasne oblicze Marzanny. Jako Łada jest opiekunką małżeństwa i zakochanych. Na wiosnę ku jej czci odbywa się procesja i taniec z mieczami, często wykonywany przez dziewczęta. więcej...

DZIEWANNA - Bogini dzikiej i wolnej przyrody, władczyni lasów i gajów. Również bogini łowów. Szczególną cześć oddają jej dziewczęta i kobiety zamężne poprzez ofiarowanie wieńców w czas Nocy Świętojańskiej. Według niektórych przekazów po odejściu Marzanny to ukwiecona Dziewanna powraca wraz z procesją do wsi. Odpowiada jej Gwiazda Wieczorna, opiekunka dzikich zwierząt, zwana także Gwiazdą Księżyca. więcej...

MARZANNA - Bogini odwiecznego łańcucha życia i śmierci. Tworzy go wraz ze swoimi jasnymi obliczami/córkami: Lelą i Dziewanną. Marzanna to oblicze pierwotnej Matki Ziemi. Jest panią ziemskich wód, chłodu zimowego, oraz wojny, wróżb i snu. Na wiosnę topi się, lub pali jej podobiznę wykonaną ze zbożowej słomy. Odzwierciedla to zstąpienie Marzanny do podziemi (na czas ciepłej pory roku) lub przemianę w postać Dziewanny. Czczona szczególnie przez rolników, którzy w czas Dożynek powinni ofiarować jej ziarna zbóż, jako zbożowej matce. więcej...

NYJA lub NIJA - ŻMIJ - Władca zaświatów i nocnego nieba. Sędzia i strażnik przysiąg surowo karzący za krzywoprzysięstwo. Czczony szczególnie w czas listopadowych Dziadów, kiedy to proszony jest o dobre miejsce dla zmarłych przodków. Wiele polskich legend przedstawia postać zaświatowego starca-króla strzegącego śpiących rycerzy. Gdy nadejdzie czas mają oni ruszyć do walki i wesprzeć swoich żyjących potomków. Władca podziemi to również dawca bogactwa i opiekun żywego inwentarza. wiecej...

KUJ - KOWAL - SWARÓG - Najbardziej tajemniczy bóg Polan. Uważany za boskiego kowala, przez wielu uważany za ojca wszystkich bogiń i bogów, również tożsamego ze Swarogiem, który to podarował ludziom narzędzia kowalskie, przyczyniając się tym samym do rozwoju techniki. Swaróg to bóg ognia kosmicznego, ognia domowego/gospodarczego, a także pracy twórczej i rzemiosł. Według podań bałtyjskich boski kowal ukuł słońce i rozjarzone rzucił w niebo. więcej...

LEL i POLEL - Para nierozłącznych braci - bliźniaków. Wspierają darzących ich szacunkiem wojowników. W legendach odpowiadają im bracia Waligóra i Wyrwidąb. Do dziś znany jest, staropolski toast i okrzyk na ich cześc: "Leli Poleli!".  wiecej...

TRZY ZORZE - Trzy boginie boginie losu i pomyślności, czyli Zorza Poranna, Południowa i Wieczorna, zwane między innymi ze staropolskiego wezwania: "Zarze, Zarzyce, trzy siestrzyce". Zależy od nich los i zdrowie dziecka, potem powodzenie w miłości. więcej...

LELEŃ i Drzewo Życia - Łysogórski Leleń, tajemniczy przewodnik, wierny towarzysz Drzewa Życia. W porożu Lelenia pojawia się świetlisty Krzyż Życia, równoznaczny z Drzewem Życia i Boginią. Jeleń to także łącznik między światem żywych i umarłych. więcej...

DUCH GÓR - Karkonosz - Liczyrzepa -Przedstawiając kolejne wyobrażenia bogów nie sposób pominąć dolnośląskiego, a właściwie karkonoskiego Ducha Gór. Postać ta znana i pamiętana do dziś stała się w ostatnich latach wręcz ikoną nie tylko Karkonoszy ale całego pasma Sudetów - gór na pograniczu Polski i Czech. To na nim wzorował się J.R.R. Tolkien, kreując postać czarodzieja Gandalfa. więcej...

MARZANNA i DZIEWANNA - Dualistyczna bogini (lub matka i córka)., której szczególną cześć oddają kobiety, oraz rolnicy i myśliwi. Dziewanna i Marzanna to władczynie urodzaju i odwiecznego łańcucha życia i śmierci. Czczone również jako boginie wojny i wróżb. więcej... więcej...  

Zapraszamy do lektury tekstu "Dziewanna - słowiańska bogini myśliwych" autorstwa Patryka Wierzchonia. Jest to świetne wprowadzenie do omawianej tematyki, tym bardziej, że przytrafia się w serwisie łowieckim, gdzie ma szansę na dalszą popularyzację.

MARZANNA - BOGURODZICA - W najstarszych wierzeniach to niewyczerpana moc Bogini prowadzi do zwycięstwa. O śladach tej wiary zaświadcza wizerunek bogini niesiony na wojnę przez lechickich Lutyków oraz słynna pieśń bitewna Bogurodzica śpiewana przez rycerstwo polskie. Również kronikarze średniowieczni jak i badacze współcześni wskazują na związek bogini Marzanny z rzymskim bogiem wojny Marsem oraz grecką boginią Hekate, między innymi patronką wojowników. więcej...

DZIEWANNA - GROMNICZNA - czczona z początkiem lutego, w późnych wierzeniach polskich znana jako Matka Boska Gromniczna. Jej płonąca świeca strzeże przed uderzeniem gromu, atakiem wilków i wymarznięciem ozimin. Równocześnie jednak bierze w opiekę zarówno ludzi, zwierzęta domowe jak i wilki. Jako postaci świetlistej odpowiadają jej między innymi Wilcza Gwiazda (Wieczorna Wenus), staropolska Dziewanna, rzymska Diana oraz celtycka Brigid (w czas święta Imbolc). Knoty Gromnic wykonywano dawniej z łodyg dziewanny, a ich przystrojenie - podobnie jak utożsamiany z Dziewanną wiosenny Gaik - z gałęzi świerkowych. więcej...

DZIEWANNA I KSIĘŻYC - (Noc Sobótkowa) - Dziewanna to bogini młodości, łowów i dzikiej przyrody. Odpowiada jej wieczorna faza Wenus, określana w wierzeniach polskich jako Gwiazda Księżyca, Wilcza Gwiazda, a także jako opiekunka zwierząt. Księżyc jej partner zwany również Jasieniem, królewiczem i Białym Jónem to pan ziemskich wód - Jan Sobótkowy. Jest jednym z braci-bogów lub stanowi młodzieńczą hipostazę jednego z bogów naczelnych. W tle ognie Nocy Sobótkowej, pradawnego święta miłości, wody i ognia. więcej...

BOGINKI - Istoty żeńskie z ludowych wierzeń polskich. Licznie zamieszkują lasy, jeziora, rzeki i bagna. Mogą przybierać postać pięknych młodych dziewczyn bądź szkarad. Boginki wobec ludzi są najczęściej obojętne lub nieprzyjazne. Obecnie często ale nieprawidłowo określane zapożyczonym z Rusi terminem "rusałka". więcej...

To oczywiście nie wszystkie istoty z kręgu wierzeń polskich i słowiańskich. Przywołać tu można jeszcze tak ważne postacie jak: diabły polskie z Borutą i Rokitą na czele, Pana Twardowskiego, Olbrzymy-Stolemy, Ubożęta, Krasnoludki, Dziwożony, złośliwe Licho, Latawce, Planetników i wiele innych.

Bogowie dawnych Polaków - infografika wprowadzająca w świat bogów polskich. Opracowanie ma charakter rekonstrukcyjny i popularyzatorski, bazuje na aktualnie dostępnej literaturze.

jeśli chcesz powiększyć obrazek -  kliknij

Wszystkie ilustracje: Kazimierz Perkowski 2011-2012(c).

źródło : http://www.bogowiepolscy.net