Z przejęciem Afganistanu przez Talibów, kraju archeologiczne pozostałości mają ponurą przyszłość, nawet jeśli ekstremistyczna grupa islamska zdecyduje się nie grabić lub celowo zniszczyć je.
Niektóre doniesienia sugerują, że Talibowie już polują na jedną z najsłynniejszych skrytek w kraju; tak zwany "Skarb Baktrii" to kolekcja ponad 20 000 artefaktów, w tym wielu wykonanych ze złota, które zostały znalezione w grobach sprzed 2 000 lat w miejscu zwanym Tillya Tepe w 1978 roku. Skarb był przechowywany w Muzeum Narodowym Afganistanu i wystawiony na widok publiczny w pałacu prezydenckim, ale doniesienia wskazują, że jego obecne miejsce pobytu jest nieznane.
Inne archeologiczne pozostałości, które mogą być zagrożone przez Talibów to Mes Aynak, buddyjskie miasto, które rozkwitło około 1600 lat temu. Miasto znajdowało się wzdłuż ikonicznego Jedwabnego Szlaku i było wykorzystywane zarówno do handlu, jak i kultu; pochowane są tam liczne starożytne buddyjskie klasztory i inne starożytne buddyjskie artefakty.
Kiedy Talibowie rządzili Afganistanem w latach 1996-2001, zniszczyli wiele z tych buddyjskich artefaktów, w tym dwa masywne posągi z VI wieku, znane jako "Buddy z Bamiyan", które zostały wykute w klifie. Według doniesień prasowych, ekstremistyczna grupa użyła rakiet, pocisków wystrzeliwanych z czołgów i dynamitu, aby zniszczyć te potężne posągi.
Przyszłość Mes Aynak wygląda szczególnie ponuro, ponieważ źródła powiedziały Live Science, że cały sprzęt używany do wykopalisk i konserwacji w tym miejscu zniknął; a Talibowie odwiedzają to miejsce w nieznanych celach.
"Sytuacja w zakresie dziedzictwa kulturowego nie jest dobra, ponieważ nikt nie zajmuje się teraz tymi miejscami i zabytkami" - powiedział Khair Muhammad Khairzada, archeolog, który prowadził wykopaliska w Mes Aynak. "Wszystkie stanowiska archeologiczne w Afganistanie są zagrożone", powiedział Khairzada, zauważając, że "nie ma monitoringu, nie ma leczenia i opieki, wszystkie wydziały we wszystkich prowincjach są zamknięte, bez pieniędzy i innych udogodnień", które są potrzebne do "opieki nad stanowiskami i zabytkami". Ostatnio Khairzada został zmuszony do ucieczki do Francji, aby uciec przed talibami.
Khairzada powiedział, że cały sprzęt, który był używany do wykopalisk i konserwacji w Mes Aynak "przepadł". Chiny posiadają prawa górnicze na pobliskich terenach i nawet przed przejęciem władzy przez Talibów archeolodzy obawiali się, że część stanowiska może zostać zniszczona, jeśli zostanie przekształcona w kopalnię. Po przejęciu Kabulu przez talibów zapowiedzieli oni, że będą szukać wsparcia gospodarczego w Chinach, ale nie jest jasne, czy Chiny zamierzają zbudować kopalnię na tym terenie.
Julio Bendezu-Sarmiento, który był dyrektorem Francuskiej Delegacji Archeologicznej w Afganistanie, powiedział, że dowiedział się, iż Talibowie odwiedzili Mes Aynak, ale nie jest pewien dlaczego. "Trudno powiedzieć, jakie są bezpośrednie cele tej wizyty" - powiedział Bendezu-Sarmiento. Istniały plany zorganizowania wystawy artefaktów z Mes Aynak i innych miejsc w Afganistanie we Francji w 2022 roku, ale talibowie zdobyli Kabul, zanim artefakty mogły zostać przetransportowane.
Jak dotąd nie ma doniesień o celowym niszczeniu artefaktów przez talibów, a przywódcy talibów wydali oświadczenia, że będą chronić stanowiska archeologiczne; nie wiadomo jednak, czy talibowie rzeczywiście spełnią swoje obietnice.
Zdjęcia satelitarne
Gil Stein, profesor z Instytutu Orientalnego Uniwersytetu w Chicago, który kieruje Afghan Heritage Mapping Partnership, wraz ze swoim zespołem wykorzystuje zdjęcia satelitarne do mapowania i monitorowania tysięcy stanowisk archeologicznych w Afganistanie. Stein szacuje, że do tej pory udało im się ustalić lokalizację około 25 000 stanowisk archeologicznych w Afganistanie. Grabieże są od dawna problemem w Afganistanie, ale Stein powiedział, że do tej pory nie znalazł dowodów na to, że Talibowie je wspierają.
Talibowie niedawno przejęli kontrolę nad Kabulem i częścią północnego Afganistanu, ale już od kilku lat kontrolują część południowego Afganistanu. Obszary na południu, które Talibowie kontrolowali przez lata, nie mają grabieży na dużą skalę, które były widziane na terytoriach kontrolowanych przez grupę Państwa Islamskiego (ISIS lub ISIL) w Syrii i Iraku, Stein powiedział Live Science.
"Zasadniczo talibowie nie sponsorowali grabieży jako źródła dochodów w sposób, w jaki robiło to ISIL" - powiedział Stein. Jednak zespół znalazł wiele przypadków w południowym Afganistanie, gdzie pola uprawne, które często uprawiają opium, zostały zbudowane nad stanowiskami archeologicznymi. Talibowie "nie potrzebowali sponsorować grabieży, ponieważ zarabiali tak ogromne pieniądze na handlu opium" - powiedział Stein.
Na północnych obszarach Afganistanu, które dopiero niedawno zostały opanowane przez talibów, znajduje się znacznie więcej stanowisk archeologicznych niż na południu. Po zbadaniu ostatnich zdjęć satelitarnych północnego Afganistanu, zespół Steina zauważył "zniszczenia związane z walkami", ale nie nowe przypadki grabieży na szeroką skalę.
Tylko czas pokaże, czy talibowie powstrzymają się od plądrowania i niszczenia stanowisk archeologicznych - powiedział. W jednym z zachęcających wydarzeń, Talibowie wystawili strażników przed Muzeum Narodowym Afganistanu, powiedział Stein, zauważając, że podczas inwazji USA w 2003 roku nie było żadnych strażników przed Muzeum Bagdadzkim, gdzie grabieże miały miejsce podczas chaosu.
Nawet jeśli przywódcy talibów w Kabulu zdecydowali się chronić pozostałości archeologiczne, nie ma gwarancji, że grupy talibów w innych częściach Afganistanu zastosują się do tych rozkazów, powiedział Stein.
Co więcej, wielu specjalistów zajmujących się dziedzictwem kulturowym, którzy wciąż przebywają w Afganistanie, obawia się o swoje życie. "Wiem, że ludzie zaangażowani w ochronę dziedzictwa są bardzo, bardzo, bardzo zmartwieni, ponieważ nikt nie wie, co się stanie, a jeśli pójdziesz tropem tego, co talibowie zrobili w przeszłości, będziesz miał naprawdę dobry powód, by być niezwykle przerażonym [zarówno o swoje życie, jak i o dziedzictwo Afganistanu]".
Utrzymywanie kontaktów z ludźmi spoza Afganistanu jest niebezpieczne dla osób zajmujących się dziedzictwem w kraju, powiedział Stein; słyszał przypadki, gdy talibowie zatrzymywali ludzi na ulicach i przeszukiwali ich telefony komórkowe, by sprawdzić, czy w ich kontaktach są jacyś obcokrajowcy. W sierpniu talibowie zabili afgańską piosenkarkę ludową, ale jak dotąd nie ma najnowszych doniesień o tym, by talibowie zabijali archeologów. Stein powiedział, że niektórzy specjaliści od dziedzictwa kulturowego mieli nadzieję na opuszczenie Afganistanu, ale nie udało im się wyjechać przed wycofaniem się Amerykanów z lotniska w Kabulu pod koniec sierpnia.
W ciągu ostatnich dwóch dekad niektóre artefakty, które zostały splądrowane lub skradzione z Afganistanu, zostały odnalezione w Stanach Zjednoczonych i repatriowane do Afganistanu. O ile Stein wie, artefakty, które zostały repatriowane, nadal znajdują się w Muzeum Narodowym Afganistanu, powiedział.
Live Science skontaktowało się z U.S. Immigration and Customs Enforcement [ICE], aby zapytać, jaka będzie ich polityka w przyszłych przypadkach, gdy skradzione afgańskie artefakty zostaną znalezione w Stanach Zjednoczonych. Do czasu publikacji nie otrzymaliśmy odpowiedzi.
Oryginalnie opublikowane na Live Science.
**By Owen Jarus
**Source
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz