Duchowość wnioski końcowe
Duchowość – świadomy obserwator
Duchowość – świadomy obserwator inicjuje stan nieoceniającego rozumienia, które nazwać można duchowością.Idąc za rozważaniami Hillmana, wspierając się poszukiwaniami Wilbera, Harrisa i Mindella możemy pokusić się o stwierdzenie, że umysł nie jest bytem, rzeczą, nie jest także oczywistym synonimem mózgu. Umysł możemy traktować jako stan o bardzo niestabilnym charakterze, którego emanacją jest autorefleksyjna zdolność do uważnej samoobserwacji – introspekcji.
Możliwy jest również odwrotny kierunek uwagi oparty na ekstraspekcji umożliwiającej poznanie bez oceny opartej na kontekstowych, doraźnych kryteriach. Poznanie tego rodzaju jest raczej doświadczeniem niż oceniającym katalogowaniem. Nie jest to również przypisywanie wartości lecz opis odniesiony do wartości. „Coś” nie jest przyrównane do kryteriów, lecz jest dzięki kryteriom rozpoznane. Nie zostaje też nazwane lecz jest jedynie doświadczane. Nie pojawi się zatem „to”, np.: drogi samochód, ładna kobieta, ironiczny aktor, smaczny chleb, przeterminowanym jogurt, modna piosenka itd. W miejsce oceny i kategorii pojawi się empiria. Czyli: przemieszczanie się w określony sposób; osoba płci żeńskiej, która może uchodzić za atrakcyjną, gdyż spełnia kulturowe kryteria atrakcyjności polegające na…; aktor, który komunikuje się w sposób niejednoznaczny, mogący wywoływać u odbiorców uczucie zmieszania, niepewności, zażenowania itd.
Introspekcja
Introspekcja rozumiana będzie w tym w kontekście jako wgląd w osobiste subiektywne stany psychiczne, doświadczane myśli, refleksje, reakcje, analizy, dedukcje itd. Będzie to jednocześnie proces ciągły, nie podlegający wglądowym skokom pod wpływem emocjonalnych lub intelektualnych (poznawczych) impulsów, lecz proces stały.Proces progresywny, pogłębiający się aż do zaniknięcia poczucia tożsamości związanej z klasycznym poczuciem „ja”. Ja wiążącym się z rolami, doświadczeniami, historią (przeszłością) – narracjami, które wytyczył poczucie iluzorycznej ciągłości opartej na historii osobistej i zbiorowej.
Podmiot zatem zaprzestaje utożsamiania się z opowieściami na temat własnej tożsamości, które zawierają sekwencje przekonań, mniemań oraz fantazmatów (iluzji) na temat otaczającego świata i własnej w nim roli. W to miejsce pojawi się doświadczanie istnienia jako strumienia doświdczanej rzeczywistości.
Ekstraspekcja
Ekstraspekcja będzie natomiast zdolnością do badania, analizowania i w efekcie dedukcyjnego rozumienia istniejącej już rzeczywistości. Rzeczywistość będzie znajdowała odzwierciedlenie w postaci osobistych, adekwatnych reakcji na pojedyncze bodźce (np. sąsiad hałasujący w niedzielny poranek) lecz także na całe złożone sekwencje (np. stosunek do demonstracji ulicznych w sprawie X).Sekwencje te mogą mieć charakter wielopoziomowy, oparty na utrwalanych w nieświadomości zbiorowej archetypach, mitach i wzorcach kultury, poprzez które zbiorowość wyraża swoje dążenia, obawy lub oczekiwania.
Ekstraspekcja pośrednia i uogólniona
Specyficzna dla danego człowieka jest ekstraspekcja pośrednia oraz uogólniona. Pośrednia będzie zawsze odnoszona do własnych doświadczeń a tym samym do tożsamości podmiotu. Uogólniona zaś będzie miała charakter obiektywizujący, czyli podmiot będzie poszukiwał i odnajdował znaczenie charakterystyczne dla kultury, w której dany zestaw bodźców lub sekwencja się przejawiła.Jednostka pozbawiona zdolności ekstraspekcyjnych – mówiąc prościej – nie rozumie co dzieje się wokół niej. Gotowa jest przyjąć dowolną interpretację narzuconą jej np. przez znaczące lub wyraziste autorytety – polityków, ideologów, duchownych, celebrytów itd. Przyjmuje rozumienia najprostsze, najczęściej dychotomicznie czarno-białe. Jej poziom analizy zatrzymuje się na oczywistej ocenie kliku obserwowanych lub wskazanych czynników.
Esktraspekcja budująca duchowość
Ekstraspekcja budująca duchowość, ekstraspekcja świadomego obserwatora pozwala na zdystansowanie się zarówno do analitycznego aparatu osobowości własnej jak i do rozumienia zjawisk w kontekście kultury, obyczaju, sytuacji itd. Jest zatem ekstraspekcją świadomego badacza, który widzi, dostrzega, czasem nawet doświadcza – lecz przede wszystkim rozumie poprzez dostrzeganie, że przejawiło się „coś” nie zaś konkretne „to”.Innymi słowy mówiąc dostrzega, że coś się wydarza, zanim określi jakie jest to wydarzenie. Jest poranek, który zazwyczaj w danym otoczeniu obchodzony jest w ciszy, gdyż dzień ten otoczenie określa mianem święta, czyli czasu specjalnego. Ktoś, pobliski mieszkaniec zakłóca tradycyjnie utrwalaną w tym dniu ciszę. Z jakiego powodu to robi? Kim jest? Itd.
Oczywiście w codziennych sprawach nawet osoba głęboko świadoma nie zawsze stosuje tak drobiazgową analizę każdego napotkanego zjawiska. Zachowujemy się w taki sposób, gdy w np. podróży w delcie rzeki Mekong napotykamy nieznane plemię. Wówczas każdy ruch i gest każdego niemal mieszkńca wnioski budzi nasze zainteresowanie. Staramy się dociec co oznacza i do czego prowadzi?
Duchowość – świadomy obserwator w procesie
Duchowość – świadomy obserwator tworzy wewnętrzną harmonię opartą na dystansie. Gdy wcześniej umysł „klei się” do zdarzeń, emocji, własnych odczuć – to w chwili zdystansowanej świadomości – jest wolny, czysty i pusty od zwarcia z obiektem, z którym jest w relacji obserwacji lub z bodźcem, który zwrócił jego uwagę.Jeżeli stan introspekcji i ekstraspekcji stają się proces stałym, progresywnym, wówczas rodzi się duchowość jako zdolność do wytworzenia samoobserwującej, samoświadomej, zdrowo zaadoptowanej tożsamości. Tożsamość zdolna jest do zmian na skutek introspekcji oraz ekstraspekcji. Prowadzą one do zmian jakości życia indywiduum, lecz również zbiorowości, do której dana osoba się odnosi poprzez wspólną kulturę. W efekcie tożsamość oparta na narracjach zbudowanych na wyrywkowych wspomnieniach zanika. W jej miejsca pojawi się świadoma obecność z wielokierunkową uwagą.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz