Naukowcy: sny są bardziej rzeczywiste niż sądzimy!

Istnieje bardzo głęboka relacja pomiędzy snem, a zdrowiem. Odpowiednia długość i jakość snu mają kluczową wagę, nie tylko dla naszego samopoczucia, ale także i zdrowia. Gdy śpimy, zarówno nasz układ odpornościowy, jak i nasz system hormonalny, działają w bardzo specyficzny sposób: w trakcie snu ludzki umysł i ciało intensywnie regenerują się i nabierają nowych sił. Niewysypianie się może być przyczyną wielu, nawet bardzo poważnych, chorób. Ludzie, którzy regularnie sypiają za mało, o wiele częściej cierpią na różnego rodzaju schorzenia niż osoby, które są przeważnie wyspane i wypoczęte. W tym kierunku przeprowadzono wiele badań naukowych, a wszystkie z nich tylko potwierdzają, iż za mało snu może być przyczyną nawracających infekcji, otyłości, schorzeń psychicznych, a nawet poważnych zaburzeń pracy serca i cukrzycy.

Czym jest sen

Sen jest stanem ciała i umysłu, podczas którego organizm się regeneruje. Sen dosłownie „oczyszcza” mózg, umożliwiając usunięcie toksyn, które zakłócają jego pracę. Dlatego ludzie, którzy są „wiecznie niewyspani”, tak kiepsko radzą sobie z różnego rodzaju sytuacjami. Osoby niewyspane łatwiej się irytują, nie mają siły na nowe wyzwania i bardzo często wpadają w depresję.

Jak długo powinniśmy sypiać?

W dzisiejszych czasach rzadko który dorosły człowiek sypia tyle, ile naprawdę powinien spać. Każdy człowiek jest nieco inny, więc każdy z nas, tak naprawdę, ma nieco odmienne potrzeby dotyczące snu. Amerykańska organizacja „National Sleep Foundation” przedstawia następujące wytyczne, dotyczące zalecanej długości snu dla poszczególnych grup wiekowych:
Noworodki (0-3 miesięcy): od 14 do 17 godzin na dobę
Niemowlęta (4-11 miesięcy): od 12 do 15 godzin na dobę
Małe dzieci (1-2 lata): od 11 do 14 godzin na dobę
Przedszkolaki: (3-5 lat): od 10 do 13 godzin na dobę
Dzieci w wieku szkolnym (6-13 lat): od 9 do 11 godzin na dobę
Nastolatki (14-17 lat): od 8 do 10 godzin na dobę
Młodzi dorośli (18-25 lat): od 7 do 9 godziny na dobę
Dorośli (26 – 64 lat): od 7 do 9 godzin na dobę
Osoby starsze (od 65 lat) od 7 do 8 godzin na dobę

Cykle i fazy snu

W optymalnych warunkach - czyli wówczas gdy jest on niezakłócony - ludzki sen przebiega cyklicznie i fazowo. W trakcie 7-8 godzin spania, u człowieka występuje od 4 do 5 podobnych cykli snu. Każdy z tych cykli składa się z kilku odmiennych i sukcesywnie występujących faz, w tym faza NREM - sen bez marzeń sennych oraz REM - faza, w której występują intensywne marzenia senne. Faza NREM trwa zazwyczaj od 80 do 100 minut, po czym następuje faza REM, trwająca bardzo krótko, generalnie około 15 minut.

Gdy zasypiamy nasz mózg początkowo przechodzi w fazę snu określaną jako NREM. W tej fazie mózg zmniejsza intensywność niektórych swoich funkcji i uspokaja ciało, przygotowując śpiącego do marzeń sennych. W fazie NREM ciśnienie tętnicze i temperatura ciała stopniowo spadają, oddech staje się regularny i rzadszy, zanika napięcie mięśni. Po średnio 90 minutach fazy NREM mózg przechodzi do fazy snu znanej jako REM. Faza REM charakteryzuje się, między innymi, szybkimi ruchami gałek ocznych, co jest efektem reakcji na szczególnie wyraziste marzenia senne. Generalnie to właśnie te obrazy i dźwięki na ogół pamiętamy. W fazie REM, w związku ze wzmożoną intensywnością marzeń sennych, występuje tak zwany Paraliż Senny, który zabezpiecza śpiącego przed ewentualnymi urazami ciała, które mogłyby nastąpić wskutek reakcji na obrazy i inne doznania pojawiające się w umyśle w trakcie snu – no bo co by było, gdybyśmy np. podczas snu o łapaniu kota, wyskakiwali z łóżka i we śnie biegali – zupełnie nieświadomi tego co się wokół nas dzieje - po całym domu?

Do czego służą marzenia senne

Choć temat nie został jeszcze dogłębnie zbadany, naukowcy przypuszczają, iż głównym zadaniem marzeń sennych jest wspomaganie mózgu w przetwarzaniu nowych informacji o emocjonalnie kluczowym znaczeniu i wdrażaniu tych nowo nabytych informacji do ludzkiego systemu pamięci konceptualnej.
Z badań naukowych, w trakcie których monitorowano pracę różnych obszarów mózgu podczas snu, wynika, iż gdy śpimy, szczególnie aktywny jest obszar mózgu związany ze wspomnieniami, podczas gdy praktycznie nieaktywny jest obszar odpowiedzialny za przetwarzanie sygnałów otrzymywanych na jawie.
Na podstawie tych obserwacji, naukowcy wnioskują, iż sny pomagają nam lepiej zrozumieć wszelkie nowe doświadczenia, w świetle wachlarza obrazów i dźwięków, należących do naszej przeszłości. Nowe sytuacje są porównywane do doświadczeń z przeszłości, przez co mogą zostać lepiej zrozumiane.

Sny bardzo pomagają nam w nauce. Kluczową rolę w tym sensie odgrywa faza snu NREM, w trakcie której mózg generuje obrazy i dźwięki związane ze zdarzeniami z całego dnia, a szczególnie z tymi, które są dla nas emocjonalnie bardzo ważne.
Sny wspomagają nas również w realizacji naszych życiowych celów i marzeń. Zdarza się często, że śnimy o tym, co chcielibyśmy ujrzeć jako rzeczywistość. Tego typy snu są dla nas bardzo cenne, bowiem utrwalają nas one w dążeniu do realizacji naszych planów.

Czy wszyscy śnią?

Napewno wszyscy muszą spać, ale czy wszyscy śnią? Wszyscy ludzie mają marzenia senne, a nawet ci, którzy twierdzą, iż nie śnią. Generalnie nie tylko ludzie, ale wszystkie ssaki i ptaki prawdopodobnie mają marzenia senne, gdyż ich sen charakteryzuje się obecnością fazy REM

Ludzie, którzy niby nie mają snów, zwyczajnie ich nie pamiętają, gdyż, rzeczywiście nie każdy pamięta swoje sny. Najłatwiej jest zapamiętać to co się nam śni gdy budzimy się w trakcie fazy REM lub tuż po tej fazie. W weekendy, kiedy nie musimy pędzić za różnego typu obowiązkami tuż po przebudzeniu się, istnieje o wiele większe prawdopodobieństwo zapamiętywania tego co się nam śni.
Jeśli chcemy zwiększyć naszą zdolność zapamiętywania snów, to istnieje na to pewien sposób. Tuż po przebudzeniu należy zachować spokój i donikąd się nie śpieszyć, tylko spokojnie dalej leżeć i starać się przypomnieć co się nam śniło, po czym należy zapisać sny w specjalnie do tego celu przeznaczonym dzienniku. Oczywiście, trzeba przeznaczyć na to czas i, jeśli rano są jakieś obowiązki, warto nastawić budzik na nieco wcześniejszą porę, tak aby się nie śpieszyć. Metoda ta, już po krótkim czasie, przynosi niezłe efekty, a wspomnienia o snach, stają się o wiele bardziej intensywne i jaskrawe. Są ludzie, którzy prowadzą takie dzienniki snów przez całe lata, a ich wspomnienia o marzeniach sennych są niesamowite.

Czym są marzenia senne?

Jeszcze do niedawna naukowcy uważali, iż marzenia senne to nic innego jak losowo i mimowolnie, generowane przez umysł - bardziej lub mnie spójne – obrazy, dźwięki i wszelkiego innego rodzaju myśli. W roku 2013 grupa naukowców z Boston’s Harvard Medical School doszła do sensacyjnego wniosku, iż marzenia senne nie są tylko i wyłącznie fikcyjnymi, subiektywnymi odczuciami śniącego umysłu, lecz są one prawdziwymi zdarzeniami, które rzeczywiście mają miejsce w równoległym do naszej rzeczywistości wszechświecie, do którego umysł ma dostęp w niektórych, szczególnych, stanach świadomości.

Najbardziej sensacyjny jest jednak fakt, iż w trakcie przeprowadzanych w tym kierunku eksperymentów naukowych, niektórym z ochotników podobno udało się nawet przenieść jakieś konkretne przedmioty ze świata snów, do naszej „rzeczywistości”. Według bostońskich naukowców przynoszenie przedmiotów ze świata snów jest owszem możliwe, lecz wymaga nieprzeciętnych umiejętności koncentracji umysłu. Odkrycie to może stanowić niemały powód do radości, dla osób, które w swoich marzeniach sennych realizują swoje największe marzenia. Co jednak mają sądzić o odkryciach bostońskich naukowców osoby, którym nocne koszmary zrywają sen z powiek?

CiekawostkaWedług bostońskich naukowców przynoszenie przedmiotów ze świata snów jest owszem możliwe, lecz wymaga nieprzeciętnych umiejętności koncentracji umysłu.

Bezsenność

Choć są takie osoby, które potrafią nie spać bardzo długo i nie czują się przy tym źle, większość z nas potrzebuje normalnie się wysypiać. Bezsenność to dolegliwość, która sprawia iż cierpiąca na nią osoba nie może się skutecznie wyspać. Człowiek nie wyspany staje się chorowity, słaby psychicznie i fizycznie, a także podatny na stresy i depresje. W dzisiejszych czasach, bezsenność dotyka coraz to większe grona osób. Cierpią na nią nie tylko osoby, które wykonują szczególnie stresujące zawody, lecz także studenci, osoby w podeszłym wieku, a nawet dzieci. Bezsenność może mieć różne postacie. Może być częściowa, całkowita, chroniczna bądź przejściowa. Długo trwająca, tak zwana chroniczna bezsenność, powinna być koniecznie leczona pod nadzorem specjalistów. Zazwyczaj cierpią na bezsenność szczególnie te osoby, który w ciągu dnia mało się ruszają na „świeżym” powietrzu, a także osoby, które lubią sięgać po różnego rodzaju używki, bądź prowadzą niezdrowy i sedentarny tryb życia. Życie i praca w dużych miastach, codzienne stanie w korkach, różnego rodzaju zawodowe stresy, porażki, bądź obawy, bardzo silnie przyczyniają się do rozwoju chronicznej bezsenności.
Wiele osób postanawia leczyć nawet lekką bezsenność silnymi i doszczętnie niszczącymi zdrowie lekami, co prowadzi, między innymi, do ciężkich uzależnień, a także rozwoju męczących nerwic lękowych, z którymi jeszcze trudniej sobie poradzić niż z bezsennością. W wielu przypadkach bezsenności wystarczyło by zmienić tryb życia, przejść na zdrowszy sposób odżywiania się, zacząć uprawiać regularnie sport i chodzić na długie, dotleniające organizm, spacery.
Bibliografia:
1 - "Sen oczyszcza mózg z toksyn" - Focus - Internet;
2 - „Ile snu potrzebujemy” - Focus - Internet;
3 - „The facts about dreams” - Real Simple - Internet;
4 - „Fazy snu” - abcZdrowie - Internet;
5 - „Dreams are real, say scientists” - The Civilian - Internet.

Psychologia